معرفی تاریخ  مختصر هرات باستان

در کتاب مقدس زردشتیان (اوستا) که هزار سال قبل از میلاد نوشته شده.

نام هرات  هریوا بوده که مروارید تابناک در بحر فرهنگ و تاریخ  آسیا تلقی میگردید

و به اساس تاریخ یونانی ها نام هرات  آریانا بوده و هرات از جمله ولایات هفتگانه آریانا ویجه

که قوم بزرگ آریائی بودند . به شمار می رفت.نام آریانا

بعد به  ارتاکوانا.. ارتاکابن.. آری .. هرایوه.. هریوا.. هری.. و.. هرات مبدل گردیده است

که در آن علم نجوم  مسکوکات . طب . فلز کاری . و صنایع دستی وجود داشت.

در برخی از روایات بنای شهر هرات را در زمان خاندان اسپه و  بهمن بن اسفندیار

  و بعضی هم در زمان شمیره بن جمان فریدون از فرزندان کیومرث بیان نمودند.

شمیره بانی اصلی احداث قلعه شمیران یا  ارگ هرات بوده که بعد کهندژ هرات یعنی

باره های ساحه مزار شهزادگان ساخته است.شهر هرات بعد از قلعه شمیران و کهندژ

ساخته شده است .که دیوار شهر بیش از129 برج داشته و طی هشت سال 16 هزار نفر

در آن کار کردندو توانستند تا به طول چهار کیلومتر دیوار های محافظی شهر که سی متر ارتفاع

و پنجاه متر عرض داشت بنا کنند.استاد میرغلام محمد غبار تاریخ نویس شهیر کشور می نویسد:

در قرن چهارم قبل از میلاد آریانا که هرات شامل آن بود تحت سلطه هخامنشی ها بوده تا اینکه

در قرن ششم قبل از میلاد اسکندر مقدونی پس از چند حمله موفق به تصرف هرات گردید.پس

از اسکندر  یونانی ها اساس دولت باختری را نهادند.که 400 سال طول  کشید و بعد کوشانی

ها .. یفتلی ها .. و ساسانی ها در هرات نفوذ داشتند.تا اینکه در سال 29 هجری قمری

در نتیجه فتح هرات به دست مجاهدین . مردم این شهر به دین مقدس اسلام مشرف گردیدند.

و معبد بزرگ زردشتیان به اولین مسجد جامع بزرگ هرات مبدل شد.در هرات 

:طاهریان:   صفاریان     سامانیان   غزنویان     سلجوقیان حکومت کردنددر دوران

طاهر فونچی سپه سالار فاتح دودمان طاهریان مساجد و آبدات اعمار شده در نتیجه تلاش

ادیبان این زبان ( دری ) چهره دیگری به خود گرفت.رباط ها برای سیاهان  مسافران احداث شد.

و اساس دولت مستقل طاهریان در آریانا گذاشته شد.در زمان غوری ها 571 ه ق سلطان

غیاث الدین غوری امپراطور بزرگ آسیا هرات را از سلجوقیان گرف .

و دوره غوری از جمله ادواره تابناک هرات است.

که مسجد جامع بزرگ هرات در آن زمان با طاق و رواق احداث شد.

فرهنگ و تجارت  شکل دیگری به خود گرفت و هرات دارای 12هزار دوکان

6 هزار کاروانسرا  و 150 هزار خانه رعیت نشین بود.

هرات در تهاجم چنگیز و تیمور کورگانی ویران گردید.

چنانچه روایتی است که در نتیجه حمله تولی خان پسر چنگیز به هرات

به خاطر دفاع مردانه مردم از هرات در تمام شهر هرات  16 نفر زنده ماندند

زیرابه خاطر انتقام گیری از مردم هرات در این شهر قتل عام اعلام و تطبیق شد.

ملوک ال کرت به خصوص ملک اختیار الدین خدماتی را برای هرات انجام دادند

و در احداث آبدات تاریخی از جمله باز سازی قلعه اختیارالدین عطف توجه مبذول نمودند.

تابناک ترین دوره در هرات دوران خاندان تیموریان است

که شاهرخ میرزا و سلطان حسین میرزای تیموری به توجه امیر علی شیر نوائی

گوهرشاد بیگم و مولانا جامی عصر رنسانس شرق را در هرات رقم زدند

و اساس اولین اکادمی علوم و هنر درهرات گذاشته شد.

در حمله شیبانی ها  صفوی ها و قاجاری ها به هرات خساراتی رو نما گردیدکه بعد

هوتکی ها به هرات حمله نمودند و هرات را تصرف کردند.نادرشاه افشار در سال 1731

میلادی به هرات حمله نمود.و هرات را تحت قلمرو خویش قرار داد تا اینکه در سال

1747 میلادی پس از مرگ نادرشاه افشار احمد شاه ابدالی تاسیس دولت آزاد افغانی را نمود.

و هرات را جزء قلمرو افغانستان ساخت و سرحدات افغانستان و ایران رامستحکم ساخت.

هرات درحمله امیر دوست محمد خان خساراتی را متحمل شد که از جمله مناره ها و قبه آن

که ارزشمند ترین ساحه تاریخی آسیا بودبیرحمانه ویران و سخت سدمه دید.

در هرات بیش از 780 بنای تاریخی وجود داشت که اکثریت آنها از بین رفته

یا قسمآ بر اثر بی توجهی مسئولین تخریب گردید.

در هرات بزرگانی چون:                   حضرت شهزادگان که

از خاندان پیامبر عظیم اسلام حضرت محمد مصطفی  اند                          

خواجه عبدالله انصاری             احمد رجاء        حضرت عبدالولید

حضرت مولانا جامی              امام فخر الدین رازی                               

سلطان مودود چشتی            حضرت ملا حسین واعظ کاشفی

 سلطان حسین بایقرا میرزای تیموری      گوهرشاد بیگم

امیرعلی شیر نوائی      حضرت خواجه علی موفق

حضرت هلالی جغتائی          استاد کمال الدین بهزاد نقاش چهره

دست قرن نهم که شهرت جهانی پیدا کرد

استاد شمس الدین حکاک            استاد زین الدین معمار    

استاد میرک نقاش    میر خواند        سلطان غیاث الدین غوری          

حضرت شیخ عمو         حضرت ابولحسن خرقانی         حضرت سوهان

      عبدالله   غوربنج غریب         سلطان دوست محمد خان        

وزیر غذالدین عمر مرغنی            سلطان محمد غوری

سلطان شاهرخ میرزای تیموریموی

  موی مبارک حضرت محمد مصطفی (ص)

 خواجه گان هفت چاه               جناب حضرت خواجه محمد تاکی

رستم علی خان                      جناب حضرت خواجه یهی سجستانی  

خلیفه ملا محمد سلجوقی            جناب مولوی نصرالدین عنبری

شاعر           سلطان شهاب الدین غوری          حضرت شاهزاده عبدالله             

حضرت شاهزاده قاسم             حضرت مولانا سعد الدین کاشغری 

سلطان احمد کبیر               حضرت شیخ الاسلام کرخی    

 حضرت سید عبدالله مختار               حضرت مولانا روشنانی 

  حضرت مولانا دارا جان

شاعر قرن چهارم که به زودی زندگی شان را برایتام معرفی مینمایم

و هزاران  ستاره پر درخشش کهکشان علم و عرفان و هنر آرمیدند

که بر اعتبار و شکوفائی تاریخ هرات باستان افزودند.     

  ادامه دارد........